Dagmara Nowak

Dzisiaj chciałabym omówić jedną z najbardziej kontrowersyjnych zmian jaka weszła w życie od początku tego roku, czyli opodatkowanie spółek komandytowych i jawnych podatkiem CIT, który do tej pory przeznaczony był jedynie dla spółek kapitałowych, np. spółek z o.o. czy akcyjnych.

Ministerstwo Finansów wprowadzając te zmiany twierdziło, że mają one na celu walkę z agresywną międzynarodową optymalizacją podatkową, gdyż Polska traci około 2 mld złotych rocznie na wyprowadzaniu z kraju nieopodatkowanego zysku spółek komandytowych do rajów podatkowych. Czy tak było w rzeczywistości? Jak wynika z analizy ekspertów CRIDO, na podstawie danych z bazy InfoCredit z zagranicy pochodzi zaledwie 0,4% wspólników spółek komandytowych w Polsce.

Ministerstwo Finansów stwierdziło również, cytując dyrektora departamentu podatków dochodowych MF Aleksandra Łożykowskiego, że “atrakcyjność spółek komandytowych po zmianach dla przedsiębiorców i inwestorów wzrośnie. Łączne opodatkowanie będzie często niższe niż obecnie, w szczególności dla małych rodzinnych firm, które szukają środków na rozwój swojego biznesu.”

Po przeczytaniu wprowadzonych zmian mam co do tego pewne wątpliwości, ale oceńcie sami!

Spółki komandytowe

Czym jest spółka komandytowa?

Z jednej strony opodatkowanie działalności prowadzonej w formie spółki komandytowej nie różni się od opodatkowania jednoosobowej działalności gospodarczej lub innych spółek osobowych, np. spółki cywilnej czy jawnej. Z drugiej jednak strony, ryzyko odpowiedzialności za zobowiązania takiej spółki jest ograniczone.

W spółce komandytowej występują dwa rodzaje wspólników:

• komplementariusz - tzw. wspólnik aktywny, który prowadzi sprawy i reprezentuję spółkę komandytową, jednocześnie odpowiada on całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki komandytowej, najczęściej takim wspólnikiem jest sp. z o.o.,
• komandytariusz - tzw. wspólnik pasywny, wnosi on kapitał i czeka na zyski z takiej spółki, odpowiada za zobowiązania spółki komandytowej tylko do wysokości tzw. sumy komandytowej, czyli wartości wskazanej w umowie spółki, która może być dowolna.

Na czym będą polegały zmiany?

Do końca 2020 roku spółki komandytowe, jak wszystkie inne spółki osobowe, np. jawna, cywilna, nie były podatnikiem podatku dochodowego. Dochód, który uzyskała spółka, był dzielony proporcjonalnie do udziałów w zyskach na wspólników tej spółki i to oni byli zobowiązani do zapłaty podatku dochodowego. Wspólnicy mieli obowiązek obliczać zaliczki na podatek dochodowy i wpłacać je do urzędu skarbowego na bieżąco (miesięcznie lub kwartalnie), niezależnie od tego, czy w danym miesiącu wypłacili sobie zysk ze spółki komandytowej, czy pozostawili go w spółce.

Od 2021 roku spółki komandytowe dołączą do grona spółek opodatkowanych podatkiem dochodowym od osób prawnych.

Dochód takich spółek będzie opodatkowany stawką podstawową 19% lub obniżoną 9% (dla małych podatników).

Natomiast dochody wspólników będących osobami fizycznymi będą opodatkowane stawką zryczałtowaną 19%, ponieważ będą one traktowane jako zyski kapitałowe, czyli tak samo jak np. wypłata dywidendy w sp. z o.o., sprzedaż udziałów lub akcji.

Zwolnienia i odliczenia od podatku

Ministerstwo Finansów przewidziało pewne zwolnienia i odliczenia od podatku dochodowego, który będzie opłacany przez komplementariuszy i komandytariuszy. Natomiast patrząc na to, jak do tej pory działały spółki komandytowe, niewielu komandytariuszy z tych zwolnień skorzysta.

Komplementariusze

Podatek obliczony u komplementariusza można obniżyć o kwotę podatku zapłaconego przez spółkę komandytową w tej części, w której przypada on na komplementariusza (na dokładnie tych samych zasadach na jakich obecnie robią to komplementariusze spółek komandytowo - akcyjnych).

Komandytariusze

W przypadku wspólników będących komandytariuszami zwolnieniu podlega 50% przychodów uzyskanych przez komandytariusza, ale nie więcej niż 60 000 zł w roku podatkowym. Zwolnienie jest odrębne dla każdej spółki komandytowej.

Uwaga! Zwolnienie to nie dotyczy komandytariuszy, którzy:

• posiadają bezpośrednio lub pośrednio co najmniej 5% udziałów/akcji w spółce będącej komplementariuszem spółki komandytowej, lub
• są członkami zarządu spółki będącej komplementariuszem spółki komandytowej, lub
• są powiązani z osobami/podmiotami z dwóch pierwszych punktów (współmałżonek, rodzeństwo, a nawet m.in. ojciec eks-małżonki).

Na co należy zwrócić uwagę przy rozliczeniach?

Przepisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych nie uległy zmianie, co oznacza, że osoby fizyczne będące wspólnikami spółek komandytowych nadal muszą opłacać składki ZUS.

Problem jest taki, że wspólnicy Ci nie będą mogli odliczyć od swojego dochodu składek na ubezpieczenia społeczne opłacane w tytułu uczestnictwa w spółce komandytowej, a od podatku składek na ubezpieczenie zdrowotne. Dlatego też w tabelce z rozliczeniem podatku w moim przykładzie wpisane jest brak możliwości odliczenia.

Wynika to z tego, że, tak jak pisałam powyżej, dochody z tytułu uczestnictwa w spółce komandytowej, od początku tego roku, nie są dochodami z prowadzonej działalności gospodarczej, a dochodami z zysków kapitałowych, które to będą rozliczane zupełnie inaczej.

Do końca 2020 roku wspólnik (osoba fizyczna) spółki komandytowej rozliczał dochody uzyskane w spółce komandytowej jako dochody z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej, opodatkowywał je według skali lub podatkiem liniowym i rozliczał w PIT-36 lub PIT-36L.

Od tego roku dochody te będą traktowane tak samo jak dywidenda, czyli, jeżeli spółka komandytowa będzie wypłacała zyski komandytariuszom to ma oba obowiązek naliczyć zryczałtowany podatek w wysokości 19%, pobrać go z zysku (wspólnik otrzyma kwotę obniżoną o podatek), a następnie wpłacić do urzędu skarbowego. Taki sposób rozliczenia spowoduje, że komandytariusze nie będą musieli rozliczać się z tych dochodów nawet w rozliczeniu rocznym.

Oznacza to, że jeżeli taka osoba fizyczna nie ma innych dochodów (z tytułu pracy, jednoosobowej działalności gospodarczej, emerytury, itp.) nie będzie w stanie odliczyć zapłaconych składek ZUS.

Dodatkowy problem jaki się będzie pojawiał, jest taki, że jeżeli taki wspólnik nie będzie miał innych dochodów może mieć problem z uzyskaniem jakiegokolwiek kredytu w banku (nie będzie miał żadnej deklaracji rocznej do pokazania). Pewnie z czasem banki wypracują jakieś rozwiązania, ale na dzisiaj takich rozwiązań nie ma.

Przepisy przejściowe

Najważniejszym przepisem przejściowym jest to, że spółka komandytowa może podjąć decyzję o przesunięciu opodatkowania spółki podatkiem CIT do 1 maja 2021 roku. Decyzja o przedłużeniu roku powinna być podjęta w drodze uchwały wspólników spółki komandytowej. Nie ma w ustawie żadnej informacji, że taka uchwała powinna być wysłana do urzędu skarbowego. Uchwała powinna być podjęta do końca 2020 roku.

Zgodnie z najnowszymi informacjami Ministerstwa Finansów, spółki komandytowe które zdecydują się na opodatkowanie podatkiem CIT od 1 maja 2021 roku nie będą musiały sporządzać sprawozdania finansowego za okres 1 stycznia - 30 kwietnia 2021 roku. Ministerstwo wyjaśniło, że spółka taka może podjąć dwie decyzje:

1. sporządzić sprawozdanie finansowe za okres 1 stycznia - 31 grudnia 2020 roku oraz 1 stycznia - 31 grudnia 2021 roku, w międzyczasie na 30 kwietnia 2021 roku zamknąć księgi jedynie dla celów podatku dochodowego,
2. przedłużyć rok 2020 do końca kwietnia 2021 roku, wówczas rok obrotowy spółki będzie trwał od 1 stycznia 2020 roku do 30 kwietnia 2021 roku, a kolejny będzie obejmował okres 1 maja - 31 grudnia 2021 roku.

Kolejnym przepisem przejściowym jest to, że niewypłacone zyski spółki komandytowej, które zostały wypracowane do momentu kiedy stanie się ona podatnikiem CIT, będą opodatkowane na starych zasadach.

Straty podatkowe, które poniosła spółka komandytowa do momentu kiedy stanie się podatnikiem CIT, wspólnik spółki będzie mógł odliczyć od przyszłych przychodów.

Możliwości przeorganizowania spółki komandytowej w aktualnej rzeczywistości prawnej

Istnieje kilka możliwości przeorganizowania działalności spółki komandytowej. Przestrzegam, że każda z tych możliwości musi być dokładnie przeanalizowana z doradcą podatkowym, gdyż jest wiele ryzyk, które należy wziąć pod uwagę przy zmianie formy prowadzenia działalności gospodarczej.

1. Zamiana ról wspólników - komandytariusz może być komplementariuszem i będzie korzystał z odliczenia od podatku dochodowego podatku CIT zapłaconego przez spółkę komandytową - przy tym rozwiązaniu należy pamiętać, że komplementariusze odpowiadają całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki, więc jest to rozwiązanie dobre dla tych biznesów, które nie generują dużego ryzyka. Zaletą takiego rozwiązanie jest to, że jest ono najmniej czasochłonne, nie zmieniamy formy prowadzonej działalności, więc dla kontrahentów spółki również nic się nie zmienia.
2. Przekształcenie spółki komandytowej w inną spółkę osobową, np. jawną lub partnerską - ryzyko jest dokładnie takie samo jak w punkcie 1.
3. Rozwiązanie umowy spółki komandytowej i prowadzenie działalności w formie jednoosobowej działalności gospodarczej - ryzyko jest dokładnie takie samo jak w dwóch pierwszych punktach, rozwiązanie wygodne dla osób, które samodzielnie prowadzą biznes.
4. Przekształcenie w spółkę kapitałową, np. sp. z o.o. lub spółkę akcyjną - to rozwiązanie ogranicza odpowiedzialność wspólników, natomiast wadą takiego rozwiązania jest podwójne opodatkowanie wspólników.
5. Przejęcie spółki komandytowej przez sp. z o.o. (komplementariusza)
6. Wprowadzenie pośredniczącej spółki, w celu ograniczenia ryzyka, a następnie rozliczenie pomiędzy sp. z o.o. a spółką komandytową, gdzie komplementariuszem będzie osoba fizyczna.

Jak widać powyżej, nie ma jednego rozwiązania, które będzie działało w każdej spółce. Przy jakichkolwiek krokach należy pamiętać, że najważniejsze jest to, żeby wziąć pod uwagę wszystkie czynniki biznesowe tak, aby planowane działania nie były dla nas większym problemem niż opodatkowanie spółki komandytowej. Kilka takich czynników wymieniam poniżej.

Ryzyko biznesowe - jeżeli nasz biznes generuje duże ryzyko biznesowe nie warto przekształcać się w np. spółkę jawną, czy jednoosobową działalność gospodarczą, ponieważ wówczas wspólnicy/osoby prowadzące działalność gospodarczą odpowiadają całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki.

Forma prowadzenia działalności - dla niektórych kontrahentów bardzo ważna jest forma prowadzonej przez nas działalności gospodarczej.

Zobowiązania spółki - należy sprawdzić wszystkie umowy pożyczek, kredytów, leasingów, czy nie zawierają zapisów dotyczących poinformowania banku (a czasami uzyskania zgody banku) o planowanych restrukturyzacjach/przekształceniach.

Należy przeanalizować skutki podatkowe oraz prawne zmian dotyczących przekształcenia czy restrukturyzacji spółki również pod kątem tego, czy urząd skarbowy nie zarzuci nam później niezgodnej z prawem optymalizacji podatkowej.

Spółki jawne

Podobna sytuacja będzie od 1 stycznia dotyczyła również spółek jawnych. Natomiast nie wszystkie spółki jawne będą opodatkowane podatkiem CIT. Sytuacja taka będzie miała miejsce w momencie kiedy wspólnikami spółki jawnej będą nie tylko osoby fizyczne, ale również inne spółki osobowe lub kapitałowe, oraz jeżeli spółka jawna nie zgłosi informacji o swojej strukturze do urzędu skarbowego.

Co zawiera informacja o strukturze?

Spółka jawna, której wspólnikami są inne spółki powinna złożyć zawiadomienia zawierające informacje o podatnikach CIT i PIT, którzy posiadają prawa do udziałów w zysku danej spółki jawnej.

Co ważne, zawiadomienie powinno być złożone nie tylko do naczelnika urzędu skarbowego właściwego ze względu na siedzibę spółki jawnej, ale również do każdego naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla każdego podatnika osiągającego dochody z tej spółki. Zawiadomienie będzie musiało zostać złożone na specjalnym druku, który zostanie opublikowany przez Ministerstwo Finansów.

Zawiadomienie takie powinno zawierać dane identyfikacyjne oraz ilość prawa do udziałów w zysku spółki jawnej:

• wspólników osiągających dochody ze spółki jawnej,
• wspólnikach spółek, które są wspólnikami spółki jawnej.

Oznacza to, że spółka jawna powinna mieć pełne informacje dotyczące wspólników wszystkich spółek, które są właścicielami spółki jawnej. Np. jeżeli właścicielem naszej spółki jawnej są dwie inne spółki jawne lub sp. z o.o., to musimy posiadać informację o wspólnikach tych dwóch spółek oraz o ilości posiadanych przez nich praw do udziału w zysku. I takie informacje muszą zostać przekazane do urzędu skarbowego.

Termin złożenia zawiadomienia

• przed rozpoczęciem roku obrotowego,
• w terminie 14 dni - jeżeli nastąpiły jakiekolwiek zmiany w złożonym zawiadomieniu.

Pierwsze zawiadomienie będzie składane do 31 stycznia 2021 roku według stanu na dzień 1 stycznia 2021 lub na dzień rozpoczęcia działalności (jeżeli rozpoczęła się ona między 1 a 31 stycznia 2021 roku).

Co jeżeli zawiadomienie nie zostanie złożone w terminie?

Brak zawiadomienia powoduje, że spółka jawna staje się podatnikiem CIT do końca swojej działalności.

Spółka jawna będzie posiadała status podatnika CIT od pierwszego dnia roku obrotowego (za który nie złożono zawiadomienia) lub od dnia zaistnienia zmian w składzie podatników (jeżeli w ciągu 14 dni nie złożono zawiadomienia). Pierwszy rok podatkowy spółki będzie trwał od wyżej wymienionego dnia do końca przyjętego przez spółkę roku obrotowego.

Spółka jawna, która stała się podatnikiem CIT ma obowiązek:

• zamknąć księgi i sporządzić sprawozdanie finansowe na dzień poprzedzający uzyskanie statusu podatnika CIT,
• wydzielić w kapitale podstawowym zyski wypracowane przez spółkę przed tym zanim stała się ona podatnikiem CIT, które nie zostały podzielone między wspólników (takie zyskie nie będą opodatkowane podatkiem CIT, gdyż zostały wypracowane we wcześniejszym okresie).

Przepisy przejściowe

Tak samo jak w przypadku spółki komandytowej, niewypłacone zyski spółki jawnej, do momentu kiedy stanie się ona podatnikiem CIT, będą opodatkowane na starych zasadach.

Natomiast w przeciwieństwie do wspólników spółki komandytowej straty podatkowe, które poniosła spółka, do momentu kiedy stanie się podatnikiem CIT, nie mogą być rozliczone przez wspólników.

Podziel się tym postem